Algemene beschouwingen 2026
Voorzitter, Er liggen forse uitdagingen op het bordje van Krimpenerwaard. We zullen de komende jaren voor onze inwoners belangrijke thema’s hoog op de agenda moeten houden:
- Het bouwen van de o, zo benodigde woningen, voor onze kinderen, voor onze ouderen, om jonge gezinnen in de Krimpenerwaard te behouden.
- Investeren in het herstellen/vergroten van de bestaanszekerheid voor m.n. de meest kwetsbare inwoners,
- Het in stand houden van openbare voorzieningen, die zorgen voor samenhang in de kernen, in de gemeente,
- We moeten oog houden voor de middenstand, voor de zorg, voor onze boeren. Zeker nu de Provinciale Staten met grote meerderheid de SANE-plannen heeft goedgekeurd. Gelukkig heeft de provinciale ChristenUnie -helaas als één van de weinige fracties- zich niet laten imponeren door de boterzachte moties en amendementen.
- We moeten blijven investeren in het gezin, goed onderwijs en veiligheid,
- En fors inzetten op het bereikbaar houden van onze gemeente. Afsluiting van de Algerabrug, afsluiting van de Haastrechtse brug, de omvangrijke KIJK-dijkverzwaring, het gedoe met de Qbuzz. Vele wegen leiden naar Rome, maar laten we er toch vooral voor zorgen dat een reis naar Rome niet gemakkelijker wordt, dan het bereiken van onze eigen huis in Krimpenerwaard.
Voorzitter, Om al deze ambities te verwezenlijken, om te werken naar een “Krimpener-waard met toekomst” kost geld. Veel geld. De begroting is ten opzichte van de start in 2015 dan ook al meer dan verdubbeld.
Toch wil ChristenUnie: 1. Liever bezuinigen dan lasten verzwaren
Door extra gelden vanuit de landelijke overheid zijn de tekorten voor 2026 een beetje gedempt, maar het ‘ravijn’ is nog zeker niet overbrugd. En ook voor de komende jaren komen er onvoldoende middelen vanuit Den Haag naar de gemeenten toe. Het is dus aan Krimpenerwaard zelf om de financiën op orde te brengen. Raad, college en organisatie hebben tientallen voorstellen geïnventariseerd die het tekort kunnen dichten. Dank aan allen die hieraan hebben bijgedragen. Het is een omvangrijke taak.
Vanavond is het aan de raad om een keuze te maken uit al die voorstellen en het college de kaders mee te geven om de begroting 2026-2029 weer sluitend te krijgen. Het standpunt van de ChristenUnie is om eerst in te zetten op daadwerkelijke bezuinigingen, en pas in tweede instantie op een verhoging van gemeentelijke lasten. Alleen als dat onontkoombaar is.
Dat brengt mij op punt 2. ChristenUnie vindt dat: Risico nemen mag
Voorzitter, Dit weekend sprak ik een fotograaf, die eindexamens moest beoordelen. Hij vond dat een uitdaging: want een technisch perfecte foto kan risicoloos zijn, saai en niet aansprekend. Daar moest ik aan denken toen ik mij voor vanavond voorbereidde. De Kadernota en de bezuinigingsopties zijn technisch prima op orde. Mogelijkheden en onmogelijkheden zijn afgestemd met de provincie. Dat is mooi, dat geeft zekerheid, maar tegelijkertijd geeft het ook minder ruimte dan we zouden willen. Voorstellen waar we in de commissie over hebben gediscussieerd, mogen niet of blijken onhaalbaar.
De jaarrekening 2024 vertoont een saldo dat miljoenen positiever was dan verwacht. En dat is de afgelopen jaren vaker voorgekomen. De landelijke overheid is daar een belangrijke oorzaak van. Immers de bijdragen in de circulaires jojoën nogal. En structurele bedragen worden incidenteel toegekend. In lijn met opmerkingen van de accountant mag Krimpenerwaard wat minder “conservatief” begroten. Wij vinden dat we ons best wat meer risico mogen veroorloven. Mark Zuckerberg sprak ooit: “het grootste risico is dat je geen enkele risico durft te nemen”.
3. Blijf alert op de bedrijfsvoering
Krimpenerwaard bestaat inmiddels 10 jaar. In 2026 worden vier gemeentekantoren verlaten voor een nieuw gebouw in Bergambacht. Dat heeft best wat discussie met zich mee gebracht. Een forse investering, maar we krijgen er -mede dankzij inbreng van collega Anthony Tom -op de achterblijvende locaties ruimte voor woningbouw, vooral sociale woningbouw, en maatschappelijke voorzieningen voor terug. Het nieuwe gebouw wordt duurzaam met daardoor minder kosten voor bijv. energie. En we worden efficiënter: tijd- en dus kostenwinst, voor medewerkers die niet meer tussen gebouwen heen en weer reizen. Juist bij een nieuw gebouw, bij zo’n nieuwe start is het goed om zorgvuldig, om opnieuw, naar de kosten van de bedrijfsvoering te kijken.
Klopt het nog steeds -even een vraag aan de wethouder ter geruststelling van onze inwoners- dat het nieuwe gebouw de inwoners niets extra kost t.o.v. de huidige vier gebouwen? En dat de financiële uitdaging van vanavond dus los staat van de investering in het gemeentekantoor? ChristenUnie is groot voorstander van de voorstellen van het Domein-overstijgend werken en de automatisering van de werkprocessen. Bij de begroting van 2025 heeft ChristenUnie al een Amendement ingediend om een quick scan te maken voor procesoptimalisatie. Dank voor de recente informatie daarover. Er is nog geld over voor vervolgacties, zo lezen we. Ik zou zeggen: vooral doorgaan! Blijf werken aan een efficiëntere bedrijfsvoering.
Komende incidentele kosten, benodigd om bezuinigingen te realiseren, mogen wat ChristenUnie betreft gedekt worden uit de Algemene Reserve. Die is immers flink gevuld door het positieve jaarrekening resultaat 2024. En volgens mij -maar ik hoor graag de bevestiging van de wethouder -past deze dekking binnen de Provinciale richtlijnen.
4. Amendementen:
Concluderend hebben wij daarom een aantal amendementen voorbereid en met een aantal fracties meegedacht over amendementen, die wij zullen ondersteunen. Ik noem er 3.
1. Het college vraagt in de Kadernota ieder jaar een kwart miljoen extra aan personele lasten om continuïteit in de organisatie te waarborgen als medewerkers met pensioen gaan. In een tijd waar we volop na moeten denken over bezuinigingen, kan onze fractie daarin niet ten volle meegaan. We stellen voor om deze extra toevoeging te halveren. Vanwege efficiëntere bedrijfsvoering moet dat toch kunnen.
2. ChristenUnie kan niet akkoord gaan met een eventuele verhoging van 36% op de lijkbezorgingsrechten. Wij vinden het absoluut noodzakelijk dat er voor inwoners een keuze is om tegen acceptabele kosten te worden begraven. De tarieven zijn al hoog; met de voorgestelde verhoging van het college, schieten ze, ver, ver door het dak!
3. Dan de OZB. Net als bij de begroting 2025, stelt het college voor de OZB fors te verhogen. In 2025 hebben we de verhoging weten te halveren, van 7% boven de inflatie naar 3,5%. In de voorstellen van vanavond wordt de OZB zelfs voor vier jaar fors verhoogd. Vier keer 2,5% bovenop de inflatie; een inflatie die de afgelopen jaren al niet mals was. ChristenUnie is hiervan geen voorstander; we zijn daarom mede-indiener van het amendement.
Wij zien uit naar een vruchtbare discussie.
